Leonardo da Vinci

Leonardo da Vinči

Leonarno da Vinči (it. Leonardo da Vinci; 15. april 1452. - 2. maj 1519.) je bio italijanski renesansni arhitekta, muzičar, pronalazač, inženjer, vajar i slikar. Bio je opisan kao ideal "Renesansnog čoveka" i kao univerzalni genije. Poznat je po svojim remek - delima, kao što su "Tajna večera" iMona Liza, a njegovi izumi se danas koriste u modernoj tehnologiji, iako nisu primenjivani u njegovo doba. Pomogao je razvoju anatomije, astronomije, i građevinarstva.
Njegove slike su danas izuzetno retke i dragocene a iako često nedovršene, smatraju se vrhunskim delima ovog "univerzalnog genija" kako su ga često nazivali. Bio je fasciniran misterijom ljudskog lica i mogućnošću čitanja "pokreta duše" kroz pokrete i izraze lica. Leonardov portret žene fjorentinskog zvaničnika toga vremena "Mona Liza" nadaleko je poznat po zagonetnom izrazu lica portretisane dame. Portret "Mona Liza" je prvi psihološki portret naslikan u istoriji te se zato daje toliki znacaj ovom delu. Leonardo je rođen u blizini grada Vinči u Toskani 1452. godine, a slikarstvo i vajarstvo je učio kod Verokija, Italija. Više puta se selio u razne gradove Italije - svuda kuda ga je vodio posao. Pred kraj života živeo je u Rimu, a zatim 1517. bio pozvan da oslika dvorac u Parizu na poziv francuskog kralja. U Parizu je i umro 1519. godine.

Detinjstvo

Leonardo Da Vinči je rođen u doba Renesanse, 15. aprila 1452. u jednoj seoskoj kući, 3 km udaljenoj od Vinčija. Njegov otac bio je advokat i nije se oženio Leonardovom majkom, verovatno zato što je bila kćer zemljoradnika. Jedini pouzdani podatak o njoj jeste da se zvala Katarina. Leonarda je krstio paroh Piero da Bartolomeo, ali imenom Lionardi a ne Leonardo. Sa nepunih pet godina prelazi da živi sa ocem i maćehom. Piero i njegova prva žena nisu imali dece pa je moguće da je zbog toga Leonardo bio prihvaćen u očevoj porodici.
Leonardo je išao u školu u Vinčiju. Učitelji mladog Leonarda su bili zatečeni njegovim pitanjima i razmišljanjima. U školi je učio da čita, piše i računa. Takođe je učio geometriju i latinski. Kasnije je usavršavao znanje latinskog, jer je smatrao da nije dovoljno naučio u školi. Sa 14 godina seli se u Firencu, gde šegrtuje u jednoj radionici.

Usavršavanje u Firenci

Leonardo počinje raditi kod Verokija 1466. Andrea del Verokijo je bio vodeći firentinski skulptor i slikar. Verokijo je oduševljen crtežima mladog Leonarda i prima ga u svoju radionicu, gde da Vinči počinje da radi sa mnogim poznatim umetnicima - Botičelijem, Peruđinijem, di Kredijem. U junu 1472. Leonardo je postao član slikarskog esnafa, čime je završio šegrtovanje. U knjizi upisanih u esnaf da Vinči je upisan pod imenom Lionardo.
Prvo poznato Leonardovo delo je crtež Arnovaleja u mastilu, urađen 5. avgusta 1473. Na njemu se vidi Leonardova darovitost, jer je ralistično naslikao pejzaž, što niko pre njega nije uradio.
1476. Leonardo i Verokijo po narudžbini su naslikali sliku Hristovog krštenja. Leonardo je naslikao prednjeg anđela i pejzaž. Razlika između ova dva umetnika vidi se u izradi anđela.

Naučni rad

1482. godine Leonardo se seli u Milano da bi radio kao civilni i vojni inženjer za "Duke" a posao slikara i skulptora mu postaje sporedno zanimanje. Leonardo je radio i kao dizajner i direktor dvorskih festivala. Tu započinje svoje prve sistematske naučne studije bazirane na praktičnim iskustvima iz anatomije, botanike, matematike, fizike i mehanike. 1499. godine Leonardo se ponovo vraća u Firencu. Naredne godine stupa u službu francuskog kralja, ostavši u njoj do 1506. godine. nakon čega se vraća u Firencu do 1507. Iz Firence nastavlja put za Milano gde će živeti narednih pet godina. Od 1516. godine pa do svoje smrti živeo je u Francuskoj sa svojim učenikom i naslednikom Frančeskom Melzijem (1491-1568).
Leonardo je najslavniji intelektualac renesansnog perioda zahvaljujući mnoštvu njegovih interesovanja: od vojne arhitekture, preko anatomije, geometrije, astronomije, građevinarstva, hidraulike, fizike do opšte tehnike.
Iako su ga za njegova života patroni angažovali za najrazličitije poslove - od planiranja utvrđenja, zamkova i kanala, do kreiranja balskih odora - on je do današnjeg dana ostao poznat kao jedan od najvažnijih slikara .
Da Vinči je celoga života crtao, pravio je skice i nacrte, mastilom ili olovkom. Sačuvano je 4 000 njegovih crteža, često malih dimenzija. Leonardo je pisao u zbijenim linijama, napisanim kao odraz u ogledalu, s desna na levo. Uz njih su crteži biljaka i šeme zupčanika i točkova. Čitave stranice posvečene su oružju, kopljima, buzdovanima, mačevima egzotičnog oblika. Tu su zatim, skice za pravljenje utvrđenja i šeme artiljerijskog oružja, crteži letećih mašina, tenkova, opreme za ronjenje i drugih fantastičnih stvari, vekovima pre nego što su napravljene.
Čak je dizajnirao i robota, koji je mogao sedeti, mahati rukama i pomerati glavom dok bi otvarao i zatvarao anatomski vernu vilicu. " Mogu da pravim topove, malo oružje, korisno i veoma lepih oblika, različito od onog koje se koristi." pisao je umetnik.
Da Vinči je crtao i različite životinje: pse, mačke, medvede, konje, pa čak i zmaja. Bez znanja detalja o anatomiji osim onih koje je mogao da vidi golim okom, nacrtao je "Drvo žila" na kome je prikazao položaj srca, pluća i glavnih arterija u ljudskom telu.

Umetnost

Bahus
Iako je Leonardo stvorio relativno mali broj slika (od kojih je veliki broj nedovršen), on je ipak jedan od najuticajnijih i najinovativnijih umetnika Renesanse. U njegovom ranom periodu, slikarski pravac koji je sledio nije se mnogo razlikovao od stila njegovih učitelja, da bi sazrevajući, Da Vinči vešto odbacio rigidan način tretiranja figura i objekata, i praktično ih oživeo, koristeći svoju nadaleko popularnu tehniku sfumato.
U svom delu Poklonjenje mudraca, koristi novi kompozicijski pristup - centralna figura se nalazi napred i sve je podređeno njoj, dok su ostale figure i predmeti u pozadini, grupisani tako da još više ističu centralnu figuru. Njegove stilske inovacije su još uočljivije u Tajnoj večeri, gde je jednu ustaljenu temu prikazao na totalno drugačiji način. Umesto da 12 apostola predstavi kao individualne figure, on ih grupiše u grupe, koje okružuju Hrista kao centralnu figuru. Skroz pozadi, kroz prozor je prikazan pejzaž. Da Vinči apostole i Hrista prikazuje u momentu kada Hrist objavljuje izdaju, i na gotovo realistički način prikazuje različite emocije apostola, zaprepašćene ovom vešću.
Mona Liza, Leonardovo najpoznatije delo, jednako je poznato po inovacijama koje koristi u slikarskoj tehnici, kao i po misterioznom osmehu subjekta koji Leonardo prikazuje. Ovo delo je kohezija dve tehnike koje je on ustanovio - sfumata i ćiaroskura.
Da Vinči je uticao skoro na sve kasnije umetnike visoke Renesanse, a pre svega na Rafaela. U poptunosti je izmenio milansku školu, a uticao je i na škole u Parmi, Firenci i drugim renesansnim centrima.